«Ο κρατούμενος δε στερείται κανένα άλλο δικαίωμα παρά μόνο την ελευθερία του»
Το πρόσφατο τραγικό συμβάν, με τέσσερις κρατούμενους των Φυλακών Κορυδαλλού απανθρακωμένους, έφερε, έστω και για λίγο, στο προσκήνιο τον αθέατο κόσμο της σωφρονιστικής πραγματικότητας στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό ωστόσο θα ήταν κρίμα να συνδεθεί αποκλειστικά με –σπανίζουσες, άλλωστε– πολιτικές ευθύνες Υπουργών, καθώς και με τυχόν ατομικές ευθύνες σωφρονιστικών υπαλλήλων ή τεχνικές ελλείψεις της υποδομής. Αντίθετα φαίνεται να είναι αποτέλεσμα μιας συνολικότερης πολιτικής που ασκείται εδώ και χρόνια στο χώρο της αντεγκληματικής πολιτικής:
- Η αντεγκληματική λειτουργία εστιάζεται στις πλέον αδύναμες κοινωνικά ομάδες (αλλοδαποί, τοξικομανείς). Οι στρατιές των φτωχών και εξαθλιωμένων, τελικά κερδίζουν την κρατική προσοχή, όχι όμως ως μέριμνα αλλά ως καταστολή!
- Η φυλακή έπαψε πια να συγκινεί τις μεγάλες πλειοψηφίες και να εγείρει το ενδιαφέρον των πολιτικών και κοινωνικών κινημάτων αλλά και των νέων ανθρώπων. Η αδιαφορία των Μ.Μ.Ε. απέναντι στην αθλιότητα του εγκλεισμού, επιτρέπει στους πολιτικά υπευθύνους να συνεχίζουν την ίδια αδιάφορη στάση τους, καθώς φαίνεται να έχει ξεχαστεί η υποχρέωση του κράτους για παροχή στοιχειώδους προστασίας σ’ εκείνους που αυτό το ίδιο έχει εξαναγκάσει σε εγκλεισμό. Αρκεί να σκεφθεί κανείς πόσο μεγαλύτερος θα ήταν ο αντίκτυπος από την ύπαρξη ισάριθμων «ευυπόληπτων» θυμάτων, αν το τραγικό γεγονός είχε λάβει χώρα σε σχολείο, νοσοκομείο ή μέσο συγκοινωνίας.
- Η πολιτική επιλογή περιχαράκωσης της φυλακής, με τον αποκλεισμό ή τον περιορισμό των διοικητικών ελέγχων και την περιστολή της δράσης των μη κυβερνητικών οργανώσεων, δημιούργησε συνθήκες άνθησης της αυθαιρεσίας, της διαφθοράς και βέβαια παραβίασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
- Η προσήλωση αποκλειστικά και μόνο στη «φυλακτική» διάσταση του σωφρονισμού συνδυάστηκε με την απουσία μέριμνας για την ποιότητα της διαβίωσης των κρατουμένων. Μοναδικό κριτήριο αξιολόγησης φαίνεται να είναι η αποφυγή της απόδρασης. .
- Η υπέρμετρη αυστηροποίηση των δικαστικών αρχών, σε κάθε ποινική υπόθεση, υπό το φάσμα του παραδικαστικού κυκλώματος οδήγησε σε αφόρητη υπερσυγκέντρωση κρατουμένων. Σ’ αυτό το κλίμα η αθώωση μπορεί να γεννήσει υποψίες διαπλοκής – η καταδίκη ποτέ, καθώς κανείς δικαστής δεν ελέγχεται για τυχόν καταδικαστική απόφαση.
Μετά απ’ όλα αυτά, η διαβεβαίωση του Σωφρονιστικού Κώδικα ότι «ο κρατούμενος δε στερείται κανένα άλλο δικαίωμα παρά μόνο την ελευθερία του» ηχεί, πλέον, ως κακόγουστο αστείο αφού όλο και περισσότερο φαίνεται να διακυβεύεται η αξιοπρέπεια, η υγεία, η ασφάλεια, εσχάτως δε και η ίδια η ζωή των κρατουμένων, και μάλιστα από μια έννομη τάξη η οποία διατείνεται ότι θεοποιεί την ασφάλεια –προφανώς όλων πλην των φυλακισμένων!– και την αντιπαρατάσσει ως αυτοτελές δικαίωμα ισάξιο προς την ελευθερία.
Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου εκφράζει την ανησυχία της για τις τελευταίες εξελίξεις και τονίζει την ανάγκη σεβασμού των δικαιωμάτων των κρατουμένων – ανθρώπων. Ο σεβασμός αυτός αποτελεί όχι μόνο ανθρωπιστική επιταγή αλλά και οφειλή του κράτους δικαίου.
ΕΔΕΑ www.hlhr.gr/press-el.htm
